نحوه ی انجام تمرینات کاردرمانی برای غلت زدن کودک یکی از سوالات والدین در کلینیک های کاردرمانی می باشد. تاخیر در غلت زدن نوزادان یکی از مشکلاتی هست که در برخی کودکان مثل کودکان CP دیده می شود . کاردرمانی یکی از تخصص هایی هست که برای تسهیل در غلت زدن کودک تمریناتی را پیشنهاد می کند.
غلت زدن کودک و چرخیدن از حالت خوابیده به شکم به حالت خوبیده به پشت و برعکس چرخیدن از حالت خوابیده به پشت به حالت خوابیده به شکم از الگوهای حرکتی نوزادان هست ؛ که معولا بعد از گردن گرفتن نوزاد شکل می گیرد.
غلت زدن از حالت خوابیده به پشت به حالت خوابیده به شکم بسیار مهم است ؛ زیرا هنگامی که کودک در حالت خوابیده به شکم قرار می گیرد ؛ فرصت های لازم جهت بالا آودن سر و هم چنین تقویت عضلات صاف کننده ی پشت را به دست می آورد. در واقع برای حرکت کردن به اطراف و خزیدن و چهار دست و پا رفتن آماده می شود؛ و شروع به تحرک و کاوش محیط می کند.
دلایل تاخیر در غلت زدن کودک :
غلت زدن معمولا در طی ۴ الی ۷ ماهگی کودک شکل می گیرد . ولی در برخی نوزادان به دلایل مختلفی می تواند به تاخیر بیافتد. این تاخیر در غلت زدن در کودکان فلج مغزی یا CP یا کودکان تاخیر حرکتی می تواند ؛ اتفاق بیافتد.
در این کودکان به دلیل ضعف عضلات پهلو، نوزاد قادر به چرخیدن به یک طرف نیست . و معمولا به دلیل عدم غلت زدن ؛ نوزادان بیشتر در حالت خوابیده به پشت قرار می گیرند که مانع از رشد عضلات پشت و آماده شدن برای خزیدن و چهار دست و پا در این کودکان می شود.
یکی دیگر از دلایل تاخیر در غلت زدن کودک ، درگیر بودن دستان کودک هست. به این معنا که در کودکانی دستان آنها به دلایل مختلف مثل اسپاستیک بودن، سفت هستند و آرنج آن ها بیشتر در حالت خم شده قرار می گیرد و یا دستان آن ها در بیشتر مواقع مشت هستند؛ این کودکان در حالت غلت زدن به دلیل گیر افتادن دست در زیر شکم خود ، قادر به چرخش به یک سمت نمی باشند.
برای تماشای فیلم های آموزش کاردرمانی ما را در اینستاگرام دنبال کنید.
تمرینات کاردرمانی برای غلت زدن کودک :
همان گونه که بیان گردید برای تاخیر در غلت زدن کودک دو دلیل عمده وجود دارد ؛ که عبارتند از : ضعف عضلات پهلو و درگیری دست کودک . که در ادامه برای هر کدام تمرینات کاردرمانی را به صورت عملی و کاربردی آموزش می دهیم.
تقویت عضلات پهلو برای غلت زدن کودک :
برای این که عضلات کودک به نحو موثری تقویت گردند؛ باید کودک در انجام تمرینات مشارکت فعالی داشته باشد. یعنی کودک برای انجام آن ها تلاش کند و این تمرینات را با انقباض عضلات خود انجام دهد و این گونه نباشد که ما به صورت غیر فعال این تمرینات را برای او تکرار کنیم . چون در این حالت هیچ تاثیری بر روی تقویت عضلات نخواهد داشت. پس سعی کنید برای انجام تمرینات کاردرمانی برای غلت زدن، در کودک انگیزه ی کافی را با ادغام کردن تمرینات با بازی ، ایجاد کنید.
به پهلو چرخیدن و تقویت عضلات پهلو :
کودک را به پشت بر روی زمین قرار دهید – با گرفتن پاهای کودک او را کمک کنید به یک سمت بچرخد و دوباره به حالت قبلی برگردد. سپس این تمرین را برای چرخیدن به سمت مقابل نیز تکرار کنید.
تقویت عضلات پهلو بر روی توپ CP :
کودک را به پشت بر روی توپ CP قرار دهید – از پاهای کودک بگیرید و او را به طرفین حرکت دهید – از کودک بخواهید خود را بر روی توپ حفظ کند.
نشستن بر روی توپ CP و تقویت عضلات پهلو :
کودک را در حالت نشسته بر روی توپ CP قرار دهید – با گرفتن لگن او را حمایت کنید – سپس به آرامی او را به طرفین حرکت دهید.
این تمرین برای کودکانی که تا حدودی توانایی نشستن را کسب کرده اند توصیه می شود.
تمرینات کاردرمانی برای بهبود وضعیت دست جهت غلت زدن کودک :
برای این که شرایط دست برای غلت زدن مطلوب گردد؛ باید تمرینات مربوط به کشش عضلات دست و هم چنین تقویت عضلات دست انجام گیرند که در ادامه آورده شده است.
کشش عضلات اندام فوقانی ( دست ) :
اندام فوقانی ( اندام فوقانی در علم آناتومی از قسمت شانه تا انتهای انگشتان دست گفته می شود که به صورت عموم دست گفته می شود. ) کودک را در حالت آرنج و مچ دست صاف شده و کف دست به سمت بالا و انگشت شست از دیگر انگشتان دور شده قرار دهید – سپس آن را به آرامی و تا آستانه ی تحمل کودک بالا و بیرون ببرید- دقت کنید تا شانه از زمین بلند نشود.
این تمرین بیشتر برای کودکانی که عضلات آن ها اسپاسم دارد و دست آن ها در هنگام انجام فعالیت های روزمره سفت می شود؛ توصیه می گردد.
تحمل وزن بر روی آرنج ها و ساعدها با کمک وج :
کودک را بر روی ساعدها و آرنج ها روی وج قرار دهید – با گذاشتن دست برروی باسن و فشار دادن ، بلند کردن سر را برای او آسان کنید – اگر این کار برای کودک مشکل است با گرفتن شانه ها او را حمایت کنید.
تحمل وزن بر روی ساعدها و آرنج ها برروی سطح زمین :
کودک را به شکم برروی ساعدها و آرنج ها بر روی زمین قرار دهید – با گرفتن شانه ها کودک را حمایت کنید.
اجازه دهید کودک مدتی را در این وضعیت قرار بگیرد. قرار گرفتن در حالت تحمل وزن بر روی دستها ، علاوه بر این که باعث تعدیل تون عضلانی می گردد هم چنین باعث تقویت و کشش عضلات خواهد شد.
تحمل وزن با آرنج باز شده روی زمین :
با گرفتن آرنج ها، کف دستهای کودک را روی زمین قرار دهید – اجازه دهید کودک مدتی را در این وضعیت تحمل وزن کند. برای کودکانی که آرنج های آن ها همواره خم است ؛ از اسپیلنت صاف کننده ی آرنج استفاده کنید. ( اسپیلنت یک نوع ارتز دست هست که به قرار گیری دست در راستای صحیح کمک می کند و نیروی کششی بر روی عضلات کوتاه شده وارد می کند. )
تسهیل غلت زدن کودک با استفاده از ملحفه:
این مقاله از مجموعه ی آموزش کاردرمانی در خانه برای کودکان با مشکلات حرکتی انتخاب شده است. با توجه به اهمیت انجام تمرینات کاردرمانی در منزل توسط والدین ، این مجموعه ی آموزشی توسط کاردرمانگر بهزاد عباسیان تهیه شده است . تمرینات این مجموعه به صورت فیلم آموزشی و تمرینات کاردرمانی از گردن گرفتن تا راه رفتن را شامل می شود. شما والدین گرامی برای تهیه ی این بسته ی آموزشی بر روی تصویر زیر کلیک نمایید.
